Hãy Còn Đó, Một Biểu Tượng Của Tình Hữu Nghị Việt Nam - Cu Ba

Như chúng ta đã biết quan hệ hữu nghị giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước cộng hòa Cu Ba là một mối thân tình đặc biệt. Thời gian trôi qua với những thăng trầm của lịch sử thế giới, mối tình thâm giao vẫn đậm đà, thủy chung và trong sáng. Trong những ngày khói lửa của cuộc chiến vệ quốc ở Việt Nam, Lãnh tụ Phi đen cát trô đã nói “ vì Việt Nam Cu Ba sẵn sàng hiến cả máu”. Tuy còn khá nghèo nhưng Đảng, Nhà Nước , nhân dân Cu Ba đã viện trợ không hoàn lại cho nhân dân Việt Nam nhiều hạng mục công trình có giá trị kinh tế trước mắt và dài lâu. Một trong những công trình đó là Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam- Cu Ba Đồng Hới, trực thuộc Bộ Y Tế , đứng chân trên đất Quảng Bình.

Năm 1973 khi đi thăm vùng mới giải phóng ở tỉnh Quảng Trị và vùng tuyến lửa Quảng Bình. Chủ tịch Phi đen cát tro tận mắt thấy một vùng đất hoang tàn, bị bom đạn cày xới, nhân dân còn rất khó khăn. Ông quyết định giúp nhân vùng này một bệnh viện. Theo như lời các chuyên gia xây dựng Cu Ba thì bệnh viện này sẽ là bệnh viện đẹp và hiện đại nhất Đông Nam Á, sau 30 năm vẫn chưa bị lạc hậu.

Bệnh viện hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới nằm trên một quả đồi có tên là đồi Thuận Lý, thuộc xã Lý Ninh Thị xã Đồng Hới, nay là Phường Nam Lý thành phố Đồng Hới tỉnh Quảng Bình. Nơi này cách trung tâm thị xã 4km, cách cửa biển Nhật Lệ gần 5km, sát cạnh ga đường sắt Thuận Lý, cách con đường 1A xuyên Việt đúng 1000m. Xa xa về phía Tây cách đỉnh U Bò của dãy Trường sơn chừng 15km theo cánh chim bay.

Thời đó, đầu thập niên 70 của TK 20 đồi Thuận Lý là ngoại ô thị xã. Nơi đây là những ngọn đồi lúp xúp kéo dài từ chân dãy Trường Sơn ra gần giáp biển. Dân cư còn thưa lắm, trên những ngọn đồi không có một nóc nhà. Địa điểm xây đặt bệnh viện là khá lý tưởng. Cũng cần nói thêm rằng : Cu Ba tuy còn nghèo nhưng bạn có hai ngành phát triển mạnh có uy tín trên thế giới đó là y học và kiến trúc.

Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam Cu Ba Đồng Hới sau đây xin được viết tắt là : BV.

BV được xây dựng trên diện tích 7,8 ha, gần trọn mặt bằng của ngọn đồi. Người kiến trúc sư chọn địa điểm này đã tìm hiểu rất kỹ về địa lý, khí hậu, thời tiết, chế độ gió, chế độ mưa, chế độ chiếu sáng nơi này. Sau này nếu ta đứng ở một vị trí bất kỳ trong khu điều trị cũng sẽ thấy: Ánh sáng mặt trời nhiều nhất, gió mát nhiều nhất, mưa tạt và gió lùa ít nhất. Cổng chính Bv hướng Đông – Đông Bắc, cổng phụ hướng Nam- Tây Nam là hướng phù hợp nhất về phong thủy.

Về nhân lực, bạn gửi sang những Kỹ sư, Kiến trúc sư giỏi có nhiều kinh nghiệm chi viện quốc tế; Hai đội xây dựng tình nguyện Nguyễn Văn Trỗi và Nguyễn Viết Xuân. Các Ks, KTS Việt Nam đa số đều được đào tạo từ Cu Ba. Một số Ks, công nhân tại chổ.

Bệnh viện được xây dựng theo phương pháp lắp ghép, chủ đạo là khung chịu lực, bê tông đúc sẵn là những mảng khum hình lòng thuyền dài chừng 6m, độ sâu lòng khoảng 40cm. Những mảng bê tông này sẽ ghép thành trần nhà bề lõm xuống phía dưới. Trong lòng pa nen này chứa nhiều nội dung : Nước sạch (có hai dòng nóng và lạnh), nước thải, hơi nóng, hơi lạnh, điện, điện thoại, truyền thanh. Người ta bịt lòng thuyền này bằng một tấm trần nhà với chất liệu đặc biệt. Bóng điện sáng, loa và một vài chi tiết khác đều ẩn chìm, nhìn lên trần nhà phẳng lì.

Toàn công trình xây dựng chỉ lấy tại chổ; Nước, cát và đá. Gạch xây tường cũng chở từ đâu tới. Xi măng sắt thép, đá lát nền, lát tường đều nhập ngoại. Toàn bộ thiết bị điện, điện lạnh, điện tử đều từ Nhật Bản. Hồi đó Cu Ba còn bị bao vây cấm vận gắt gao, việc có được hàng từ các nước tư bản là rất khó, chắc bạn phải đi đường vòng với giá không hề rẻ. Thế mới biết cái khối tình của người Cu Ba với người Việt Nam quý giá biết nhường nào. Nói về công trình xây dựng đặc biệt này, nếu như chúng ta gặp một kíp thợ gồm: một anh thợ xây, một thợ điện, thợ sắt, một đc kỹ sư xây dựng, một kiến trúc sư, một kỹ sư điện, điện lạnh, điện tử, chắc chắn họ sẽ nói : Một công trình chưa từng thấy, chưa từng có bao giờ.

Toàn bộ diện tích xây dựng thực dụng chừng hơn 20.000 m2 chia làm nhiều khu với nhiều tính năng khác nhau. Khu điều trị gồm hai tòa nhà cao 05 tầng, chia làm 04 đơn nguyên, trùng với hướng chính của Bv như đã nói. Khu kĩ thuật chuyên môn là khối nhà 03 tầng dùng làm phòng mổ, phòng sinh, khoa xét nhiệm, khoa XQ, giải phẫu bệnh lý. Khu khám bệnh đa khoa 02 tầng nằm sát cổng chính. Khu kỹ thuật hỗ trợ nằm phía sau sát cổng hậu. Khu kĩ thuật hỗ trợ gồm một dãy nhà trệt dùng nơi làm việc cho cán bộ kĩ thuật, các kỹ sư, thợ máy kỹ thuật viên y tế, kho vật tư. Khu này có nhiều thiết bị quan trọng mà hiện thời chưa nơi nào có, đó là lò đốt sản sinh hơi nóng phục vụ cho toàn BV và cổ máy sản sinh hơi lạnh cho những nơi cần thiết như phòng mổ, phòng sinh, hội trường lớn. Lò hơi dùng chất đốt là dầu đi ê zen, trong một thiết bị đặc biệt , sản xuất hơi nóng cho khoa dinh dưỡng, xưởng giặt, trung tâm tiệt trùng. Các đường ống dẫn nóng, lạnh đều bằng chất liệu có tính năng bảo nhiệt cao. Khu này lắp đặt hai máy phát điện có công suất 500kw ( gọi là máy phát dự phòng). Khi mất điện lưới thì máy dự phòng tự đồng phát điện hòa ngay vào mạng điện của BV sau chừng nửa phút. Công suất 01 máy dự phòng của BV đúng bằng công suất nhà máy điện Nam Lý, cấp điện cho toàn thị xã Đồng Hới bấy giờ. Tại nơi này còn có một cổ máy sản xuất ô xy dược dụng và một máy tạo khí hút áp lực âm. BV tự cung cấp nước dùng, bằng cách đặt một trạm bơm ở Bàu Tró. Bàu Tró là hồ nước ngọt tự nhiên nằm giữa cồn cát sát cạnh bờ biển Nhật Lệ. Hồ này cấp nước cho toàn thị xã Đồng Hới. Nước theo đường ống duy nhất đổ vào bể ngầm dưới chân một tháp nước cao hơn nhà 06 tầng, có sức chứa 250m3. Tầng trệt của khu A là một vùng rộng lớn dùng làm tổng kho. Kho của Bv có nhiều mặt hàng hơn kho hàng của công ty ngoại thương tỉnh Bình Trị Thiên lúc bấy giờ. Kho thuốc của Bv có nhiều loại thuốc hiếm quý, chưa hề có ở Việt Nam, cả trên thực tế lẫn trên trang sách của nhà xuất bản y học.

Các máy móc thiết bị y tế đều được bạn mua nhập từ các nước Nhật Bản, Châu Âu. Cu Ba là một nước XHCN để mua được hàng hóa từ các nước TBCN là rất khó. Điều này chứng tỏ Cu Ba đã hết lòng vì Việt Nam, giành cho công trình những gì tốt đẹp nhất. Các khoa cận lâm sàng có nhiều loại máy hiện đại bậc nhất Việt Nam. Khoa xét nghiệm có ngân hàng máu, có máy ly tâm 12.000 vòng/ phút trong điều kiện âm 30 độ C. Khoa sơ sinh bệnh lý có lều thở ô xy, có lồng ấp thông minh…Nhiều chuyên gia, cán bộ đầu ngành từ các BV lớn đến làm việc đã từng thốt lên: Hiện đại quá !, Ở Việt Nam không đâu có những thứ này. Khoa dinh dưỡng có nhiều máy, thiết bị phục vụ cho người bệnh bữa ăn bình thường và bệnh lý: Ngân hàng sữa, máy pha cà phê, máy làm bánh, máy cưa thực phẩm, máy rửa bát, máy vặt lông, kho lạnh. Những thứ này bây giờ thì nhiều nơi có nhưng cũng sau lúc đó 30 năm. Khoa giải phẫu bệnh lý, Phòng mổ, phòng sinh cũng được trang bị hiện đại tân tiến. BV có trung tâm truyền thanh với giàn máy hiện đại cùng hàng trăm chiếc loa chìm khắp đó đây; Có hệ thống điện thoại nội bộ với 397 chiếc máy để bàn. Chừng 30 năm sau những chiếc máy để bàn này mới xuất hiện nơi công sở. Bv có một hội trường lớn 300 chổ ngồi, điều hòa bằng hệ thống khí lạnh được dẫn từ nơi sản sinh bằng ống bảo hàn; Một thư viện khoảng 100 ghế đọc.

BV có 16 đơn nguyên thu dung điều trị với 300 giường thực kê. Giường bệnh bằng I nốc có trải nệm, ga trắng toát thay giặt hàng ngày. Trên đầu giường có hộp gỗ chạy dài suốt tường, chứa trông đó là đường dẫn ô xy, mỗi một người bệnh có một vòi thở kèm đồng hồ điều khiển, đi cùng có ống hút khí áp lực âm. Mỗi giường lại có một micro dây nhỏ khi cần gọi y tá chỉ cần bấm nút. Người bệnh vào đây được phục vụ toàn diện, tất cả đều miễn phí. Mười năm tiếp theo, những con tàu từ bên kia bờ Thái Bình Dương vẫn đều đặn cập cảng Hải Phòng chở nặng “thượng vàng hạ cám”. Nhẹ như cuộn giấy vệ sinh (lúc đó chẳng ai biế là cái gì, dùng làm gì, mãi gần 30 năm sau mới là thương phẩm thông dụng). Nhỏ như hạt xà phòng cát (những hạt cát mịn, phối trộn xà phòng dùng để cọ rửa dụng cụ). Quý như plasma khô (huyết tương người đông khô). Phía bạn vẫn bảo đảm cho BV đầy đủ y như BV đang dứng chân ở thủ đô La Ha Ba Na vậy.

Kể từ ngày người thợ bổ nhát cuốc đầu tiên trên đồi đất Thuận Lý đến phút giây người Kỹ sư trưởng đóng cầu dao điện để hoàn tất công trình là 7 năm 4 tháng.

Trên giải đất miền Trung gió Lào cát trắng, biết bao mồ hôi bạn và ta rơi xuống nơi này. Thời gian cứ trôi, công trình cứ vươn lên sáng đẹp và hoành tráng. Sau giây phút đóng điện nơi đây trở thành một vùng sáng lung linh của hàng nghìn bóng đèn nê ông và cao áp. Đồi Thuận Lý, BV Hữu nghị Việt Nam Cu Ba đồng Hới trở thành “ tọa độ sáng”. Lý trình từ Bắc vào Bến Hải đã chắc gì có nơi thứ ba.

47 năm trôi qua, khoa học kỹ thuật tiến nhanh, con người tiến bộ, những gì hiếm quý ngày xưa nay trở thành phổ dụng, những hiện đại cao sang trở thành bình thường. Nhưng, những gì nhân dân Cu Ba hiến tặng nhân dân Việt Nam mãi mãi vẫn còn đó. Nhân dân Miền Trung ghi ơn bạn đến muôn cùng.

                                    BS. Trịnh Xuân Bái