Vai Trò Của Siêu Âm Tim Trong Chẩn Đoán Bệnh Tim Mạch

VAI TRÒ CỦA SIÊU ÂM TIM TRONG CHẨN ĐOÁN BỆNH TIM MẠCH

SIÊU ÂM TIM LÀ GÌ ?

Siêu âm tim là một phương pháp y học được sử dụng rộng rãi. Phương pháp này sử dụng sóng siêu âm từ máy siêu âm – một kỹ thuật không xâm lấn được sử dụng để quan sát được hình ảnh tim chuyển động, cho phép các bác sĩ nhìn thấy tim bệnh nhân đang đập và bơm máu như thế nào. Thông qua những hình ảnh này, bác sĩ có thể tìm ra nhiều điểm bất thường trong cơ tim và van tim, nghiên cứu về sự chuyển động của các van tim, đánh giá máu qua van và trong các buồng tim. Bên cạnh đó, siêu âm tim còn giúp kiểm tra các bất thường của tim bao gồm cả nhịp đập và kích cỡ to bất thường, những cơn đau ngực không rõ nguyên nhân, tình trạng thở gấp hoặc nhịp tim không đều.

 Hệ thống máy siêu âm doppler tim Siemens Acuson SC2000 Prime đang được sử dụng tại Khoa Nội Tim Mạch – Bệnh biện Hữu nghị Việt Nam CuBa Đồng Hới

MỤC ĐÍCH CỦA SIÊU ÂM TIM LÀ GÌ?

Bằng sóng siêu âm, các bác sĩ có thể quan sát được cấu trúc tim, đồng thời kiểm tra những bất thường khi tim hoạt động.

• Kích thước và hình dạng của tim, kích thước, độ dày và vận động của các thành tim.
• Sức bơm của tim như phân suất tống máu (giá trị EF, FAC RV), phân suất co cơ.
• Hình thái van và vận động của các lá van trong các chu chuyển tim. Điều này sẽ giúp bác sĩ phát hiện hẹp hay hở các van tim.
• Phát hiện khối u hay tình trạng viêm nhiễm quanh các van tim như viêm nội tâm mạc.

Bên cạnh đó, siêu tim cũng sẽ giúp bác sĩ tìm ra: các vấn đề ở lớp màng ngoài tim, các vấn đề với các mạch máu lớn đi vào và ra khỏi tim, cục máu đông trong các buồng tim, các shunt bất thường giữa các buồng tim.

Hình ảnh siêu âm đánh giá hở van hai lá

Hình ảnh U nhầy nhĩ phải kích thước lớn

Các loại kỹ thuật siêu âm tim:

Có rất nhiều kỹ thuật siêu âm tim khác nhau phù hợp với đa dạng các mục đích khảo sát, cụ thể:

Siêu âm tim qua thành ngực: là một kỹ thuật siêu âm tim vô cùng phổ biến và không gây đau đớn, khó chịu. Để thực hiện, các bác sĩ hoặc kỹ thuật viên sẽ thoa gel đặc biệt lên thành ngực của bạn với mục đích là giúp sóng âm truyền đi tốt hơn. Tiếp đến, đầu dò siêu âm sẽ được đặt ở trên thành ngực gần tim nhằm ghi lại tín hiệu siêu âm từ tim bạn. Máy tính chuyển đổi sóng âm thành hình ảnh chuyển động trên màn hình.

Siêu âm tim qua thành ngực diễn ra rất nhanh chóng mà không gây ra khó chịu

Siêu âm tim qua thực quản:

Trong một số trường hợp, hình ảnh siêu âm qua thành ngực không rõ ràng hoặc không đủ để kết luận, các bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện siêu âm thực quản. Quy trình siêu âm tim qua thực quản khá tương đồng với kỹ thuật nội soi dạ dày. Theo đó, phương pháp này sử dụng đầu dò gắn vào đầu của ống nội soi. Sau đó, ống này sẽ được đưa vào thực quản và cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về tim so với siêu âm tim qua thành ngực do đầu dò nằm trong thực quản có khoảng cách rất gần với trái tim.

Siêu âm tim qua thực quản (Nguồn: Internet)

Siêu âm tim 3D:

Siêu âm tim 3 chiều (SAT 3D) đã được ứng dụng từ sau năm 2000. Cho đến nay, xét nghiệm này vẫn rất được ưa chuộng bởi hàng loạt các lợi ích như chẩn đoán các vấn đề về tim ở trẻ sơ sinh và trẻ em, tái dựng các hình ảnh cấu trúc phức tạp trong tim, đánh giá chức năng van tim ở những người có bệnh lý van tim hoặc bất thường về cấu trúc tim.

Siêu âm tim gắng sức

Với kỹ thuật này, bạn sẽ đi bộ trên thảm lăn hoặc máy đạp xe tại chỗ có gắn thêm thiết bị đo nhịp tim, huyết áp và nhịp thở. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể chỉ định truyền thuốc (Dobutamin…) có tác dụng làm tăng co bóp cơ tim tương đương với việc tập thể dục. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ lên phác đồ điều trị phù hợp nếu người thực hiện gặp phải các vấn đề về tim mạch.

Siêu âm tim thai

Siêu âm tim thai rất cần thiết trong thai kỳ bởi xét nghiệm này có thể tầm soát một số dị tật tim của thai nhi. Siêu âm tim thai được thực hiện phổ biến nhất là dùng đầu dò tương tự siêu âm bụng và được tiến hành khi mẹ khám thai định kỳ vào tuần thứ 18 đến tuần thứ 22 của thai kỳ để phát hiện sớm các dị tật tim thai trong các trường hợp như: thai phụ có tiền căn sinh con dị tật tim bẩm sinh trong lần mang thai trước, phát hiện dị tật lớn của cơ quan ngoài tim, độ mờ da gáy dày…

ĐỐI TƯỢNG NÀO CẦN LÀM SIÊU ÂM TIM ?

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn siêu âm tim khi nghe tim bằng ống nghe có âm thổi bất thường để phát hiện bất thường về bệnh lý van tim. Nếu bạn có nhịp tim bất thường hay có biểu hiện sốt kéo dài trên 2 tuần bác sĩ có thể muốn kiểm tra có những cục máu đông hay các sùi ở trên van tim trong bệnh lý viêm nội tâm mạc nhiễm trùng. Bạn cũng cần siêu âm tim nếu bạn có các dấu hiệu của các vấn đề về tim như đau ngực, khó thở hoặc ngất để phát hiện sớm cơn đau tim, phình bóc tách tách động mạch chủ hay tắc mạch máu phổi do cục máu đông hay tràn dịch màng ngoài tim

CÁC BIẾN CHỨNG SAU SIÊU ÂM TIM

Hầu như không có rủi ro nào liên quan đến siêu âm tim thông thường qua thành ngực.

Đối với siêu âm tim qua thực quản, một số tai biến có thể xảy ra như buồn nôn và nôn, chảy máu vùng hầu họng, nhịp nhanh … hiếm gặp hơn có thể như rối loạn nhịp tim, tăng hoặc giảm huyết áp, co thắt thanh quản…

BS.Trần Thanh Toàn – Khoa Nội tim mạch
Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam CuBa Đồng Hới