Tình Trạng Viêm Tụy Cấp Tăng Cao Trong Dịp Tết

Viêm tụy cấp là một trong những cấp cứu nội khoa nghiêm trọng, bệnh có nhiều biến chứng với tiên lượng nặng như hoại tử nhu mô tụy, giảm thể tích tuần hoàn, nhiễm trùng huyết, suy hô hấp cấp hoặc liệt ruột cơ năng,... Trong trường hợp không được xử lý kịp thời có thể ảnh hưởng tới các cơ quan khác như suy giảm chức năng thận, trụy tim mạch, xuất huyết tụy khiến bệnh nhân tử vong nhanh chóng ngay từ những ngày đầu bệnh mới khởi phát.

1. Vậy Viêm tụy cấp là gì?

Viêm tụy cấp là một tiến trình tự hủy mô do chính men tụy gây ra. Theo chức năng sinh lý bình thường, tuyến tụy sẽ tiết ra các men tụy amylase, lipase, trypsin... để góp phần vào quá trình tiêu hóa thức ăn. Các men này được tiết ra dưới dạng không hoạt động và chúng chỉ được hoạt hóa trở thành có tác dụng ở tá tràng. Nhưng do một nguyên nhân nào đó làm tăng nhạy cảm đáp ứng của tế bào nang tuyến tụy với acid, cholecystokinin, acetylcholine, các men này bị hoạt hóa trong chính lòng ống tụy chuyển thành dạng hoạt động gây phá hủy các mô tụy mà dẫn đến tình trạng viêm tụy cấp.

2. Triệu chứng viêm tụy cấp:

• Đau bụng:  Do căng tuyến tuỵ, do thoát dịch sau phúc mạc hay do viêm phúc mạc:

- Các cơn đau thường khởi phát đột ngột, sau 1 bữa ăn no, nhiều mỡ, sau 1 bữa tiệc.

- Đau thường có tính chất cấp tính, dữ dội

- Đau vùng trên rốn, bên trái, lan ra lưng trái.

• Buồn nôn và nôn với các tính chất:

-Nôn nhiều và liên tục.

-Sau nôn không đỡ đau.

• Các triệu chứng khác: 

- Sốt, nếu xuất hiện sớm trong 2 – 3 ngày đầu.

- Vàng da nếu vàng da nhẹ, kín đáo thường do phù nề ống dẫn chung.

Nếu vàng da rõ thường do bệnh đường mật đi kèm do sỏi hoặc do giun.

- Rối loạn nhu động ruột thường có tình trạng liệt ruột và chướng hơi trong ổ bụng.

- Tràn dịch ổ bụng thường gặp ở những ca nặng, có khi dịch cổ trướng có máu. Tràn dịch màng phổi trái ít gặp hơn và cũng có tiên lượng nặng.

3. Biến chứng:

- Sốc nếu xảy ra sớm trong những ngày đầu của bệnh, thường do biến chứng xuất huyết hoặc do nhiễm độc các chất kinin. Nếu do nhiễm trùng, sốc thường xảy ra muộn hơn ở tuần thứ 2 của bệnh.

- Xuất huyết tại tuyến tuỵ, trong xoang bụng, trong ống tiêu hoá hoặc ở các cơ quan xa do men tuỵ làm tổn thương các mạch máu, tiên lượng nặng.

- Nhiễm trùng tại tuyến tuỵ thường xảy ra vào cuối tuần đầu hoặc đầu tuần thứ hai của bệnh dẫn đến thành lập ổ áp xe tuỵ và mô hoại tử, tiên lượng nặng.

- Suy hô hấp cấp (ARDS): Tiên lượng nặng.

- Nang giả tuỵ thường xuất hiện vào tuần thứ 4 của bệnh do hiện tượng đóng kén để khu trú tổn thương. Nang giả tuỵ có thể được hấp thu hoặc tự dẫn lưu vào đường tuỵ rồi hết trong 4-6 tuần. Nang cũng có thể tồn tại lâu dài hơn và có thể dẫn đến các biến chứng bội nhiễm khuẩn, áp xe.

- Viêm tuỵ mạn do VTC tái phát nhiều lần, đa số là VTC ở người nghiện rượu. Vì vậy, ở người nghiện rượu phải lưu ý có thể là đợt cấp tính của viên tuỵ mạn.

4. Nguyên nhân của viêm tụy cấp:

- Tăng mỡ máu;

- Uống nhiều bia rượu;

- Sỏi mật làm tắc nghẽn ống dẫn chung hoặc tắc ở cơ vòng Oddi, gây cản trở dòng chảy trong ống tụy. Lúc này các men tụy bị ứ đọng lại và hủy hoại cấu trúc tuyến tụy;

- Rối loạn chuyển hóa;

- Mắc các bệnh tự miễn;

- Chấn thương dập vùng tụy;

- Còn lại 10 - 15% số trường hợp bị viêm tụy cấp là không rõ nguyên nhân.

5. Làm gì để phòng ngừa viêm tụy cấp?

Để phòng ngừa nguy cơ bị viêm tuỵ cấp, người dân nên:

- Hạn chế đồ uống có cồn.

- Ăn uống khoa học, vệ sinh với chế độ ăn nhạt, tránh dầu mỡ.