Rối Loạn Nội Tiết

RỐI LOẠN NỘI TIẾT

1. Hệ thống nội tiết là gì:

- Hệ thống nội tiết là một mạng lưới các tuyến sản xuất và giải phóng các hormone giúp kiểm soát nhiều chức năng cơ thể quan trọng, bao gồm khả năng cơ thể thay đổi calo thành năng lượng cung cấp cho các tế bào và các cơ quan

- Hệ thống nội tiết ảnh hưởng đến tim, xương và các mô phát triển, thậm chí khả năng sinh con. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp, rối loạn tăng trưởng, rối loạn chức năng tình dục và một loạt các rối loạn liên quan đến hormone khác.

2. Hệ thống Nội tiết bao gồm:

- Vùng hạ đồi: nằm ở nền não gần giao thoa thị, có chức năng tiết các hormone có tác dụng kích thích hoặc ức chế sự tiết hormone của tuyến yên, kiểm soát cân bằng nước trong cơ thể, nhiệt độ, sự thèm ăn, giấc ngủ và huyết áp.

- Tuyến yên: là một tuyến nội tiết nhỏ có kích thước bằng hạt đậu nằm ở phần dưới của não, là tuyến nội tiết trung tâm có vai trò chỉ huy, kiểm soát chức năng của các tuyến nội tiết khác ở ngoại biên.

- Tuyến tùng: nằm bên dưới thể chai, ở phần giữa não, tiết ra hormone melatonin giúp kiểm soát giấc ngủ.

- Tuyến giáp và tuyến cận giáp: nằm phía trước và dưới cổ, bên dưới thanh quản. Tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Tuyến cận giáp đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh cân bằng canxi của cơ thể.

- Tuyến ức: nằm ở phần trên của ngực, trong lồng ngực sau xương ức, có chức năng tạo ra các tế bào miễn dịch giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và tiêu diệt các tế bào bất thường.

- Tuyến thượng thận: có 2 tuyến thượng thận nằm phía trên mỗi quả thận. Giống như nhiều tuyến nội tiết khác, tuyến thượng thận hoạt động dưới sự kết hợp chặt chẽ với vùng dưới đồi và tuyến yên. Tuyến thượng thận tạo ra, giải phóng các hormone corticosteroid, catecholamines giúp duy trì huyết áp và điều hòa quá trình trao đổi chất.

- Tuyến tụy: nằm phía sau dạ dày. Tuyến tụy đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa, cũng như sản xuất hormone nội tiết. Các hormone do tuyến tụy sản xuất bao gồm insulin và glucagon, giúp điều chỉnh lượng đường trong máu.

- Buồng trứng: nằm sâu trong vùng chậu của phụ nữ, ở hai bên tử cung, kết nối với tử cung thông qua ống dẫn trứng. Ngoài việc chứa các tế bào trứng cần thiết cho quá trình sinh sản, buồng trứng còn sản xuất estrogen và progesterone có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc tính nữ giới, chuyển hóa trong cơ thể phụ nữ.

- Tinh hoàn: nằm trong vùng bìu của nam giới, có vai trò sản xuất tinh trùng cho quá trình sinh sản và testosterone giúp duy trì các đặc tính nam giới.

3. Rối loạn nội tiết có thể do các nguyên nhân

- Rối loạn chức năng bắt nguồn từ chính tuyến nội tiết ngoại biên như tuyến giáp, tuyến thượng thận, buồng trứng, tinh hoàn…(còn gọi là rối loạn nguyên phát).

- Rối loạn thứ phát bắt nguồn từ tuyến yên và vùng hạ đồi gây ức chế hoặc kích thích quá mức tuyến nội tiết ngoại biên.

- Nguyên nhân hiếm gặp hơn là do đáp ứng bất thường của các cơ quan đích với các hormone nội tiết (thường gây suy giảm chức năng).

- Các rối loạn có thể dẫn đến tăng sản xuất hormone gây cường chức năng hoặc giảm sản xuất hormone gây suy chức năng.

 BsCKII.Lê Thị Dương

Khoa Nội Tổng hợp - lão khoa